Biyostatistik ve ekoloji uzmanı Prof. Luca Luiselli, 30 yıldır Afrika ormanlarında tehdit altındaki türleri araştırıyor. Son çalışmalarında Golyat böceklerinin hızla yok olduğunu fark etti ve araştırmalarını bu yönde genişletti.
GOLYAT BÖCEKLERİ NEDEN ÖNEMLİ?
Golyat böcekleri (Goliathus türleri) dünyanın en büyük böcekleri arasında yer alıyor. Erkekleri 110 mm uzunluğa kadar büyüyebilir ve Y şeklinde boynuzlara sahiptir. Dişi bireylerde ise boynuz bulunmaz.
Bu böcekler, Batı Afrika’daki yağmur ormanlarında besin döngüsünde kritik bir rol oynar. Larvaları hem bitki atıkları hem de etle beslenerek ormandaki besinlerin geri dönüşümünü sağlar. Yetişkin böcekler ise yalnızca belirli ağaç türlerinden akan öz suyla beslenir.
Ayrıca Golyat böcekleri, orman ekosisteminin sağlığını gösteren bir türdür. Eğer bir ormanda bol miktarda Golyat böceği varsa, bu orman ekosisteminin sağlıklı olduğunun bir işareti olarak kabul edilir. Ancak bu böceklerin popülasyonundaki azalma, ormandaki diğer türlerin de tehlike altında olduğuna dair bir uyarı sinyali olabilir.
Luiselli ve ekibi, Batı Afrika’daki yerel halkla röportajlar yaparak Golyat böceklerinin popülasyonunda büyük bir düşüş olduğunu doğruladı. Avcılar, çiftçiler ve ormanda ürün toplayan kişiler eskisi kadar böcek görmediklerini belirtti.
Bunun üzerine yapılan doğrudan gözlemler ve alan çalışmaları, Goliathus cacicus ve Goliathus regius türlerinin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu gösterdi.
- Goliathus cacicus, 95 mm uzunluğa kadar büyüyebilen ve sadece yağmur ormanlarında yaşayan bir türdür. Bu türün yüzde 80’i sadece Fildişi Sahili’nde orman kaybı nedeniyle yok oldu.
- Goliathus regius ise 105 mm’ye kadar büyüyebilir ve daha kuru ormanlarda yaşar. Bu tür de doğal yaşam alanının yüzde 40’ını kaybetti.
Araştırmacılar, Golyat böceklerinin bazı bölgelerde tamamen yok olduğunu ve özellikle Fildişi Sahili’ndeki Banco Ormanı Milli Parkı’nda artık bulunmadığını belirtti.
ÇÖZÜM ÖNERİLERİ NELER?
Golyat böceklerinin en büyük düşmanı, kakao üretimi için ormanların yok edilmesi. Batı Afrika’daki yağmur ormanları, küresel çikolata endüstrisini beslemek için hızla tarım alanlarına dönüştürülüyor.
Bir diğer tehdit ise, kurutulmuş böcek ticareti. On binlerce böcek yakalanıp, koleksiyonculara ve Batı’daki pazarlara satılıyor. Çoğunlukla eBay, Facebook ve diğer online platformlar üzerinden ticareti yapılıyor.
Ancak hâlâ koruma altında olan bölgeler var. Nijerya, Kamerun, Uganda, Güney Sudan, Ruanda ve Kenya’daki ormanlar Goliathus goliatus türüne barınak sağlıyor. Kongo ve Gabon’daki bakir ormanlar da bu böcekler için güvenli bölgeler olarak kabul ediliyor.
Bilim insanlarına göre, Golyat böceklerini kurtarmak için acilen ormanların korunması gerekiyor. Bunun için:
- Böceklerin yoğun olarak yaşadığı ağaçların belirlenmesi ve korunması
- Yerel halkın bilinçlendirilmesi ve geleneksel bilgi birikiminden faydalanılması
- Böcek ticaretinin sıkı şekilde denetlenmesi ve yasaklanması gerekiyor.
Eğer bu önlemler alınmazsa, dünyanın en büyük böceklerinden biri tamamen yok olabilir.
